گزارش ثبت آسان؛
محاکمه مقابل چشم مردم
ثبت آسان: یکی از با اهمیت ترین مواردی که منجر به شفافیت محاکمه های قضایی می شود برگزاری دادگاه های علنی و آنلاین است که در بستر این دادگاه ها تمامی شهروندان می توانند از روند محاکمه باخبر شوند.
خبرگزاری مهر، گروه جامعه؛ دادرسی الکترونیک، واژه ای که نخستین بار حدود سه سال پیش و با شیوع ویروس کرونا بر سر زبان ها افتاد و رفته رفته توانست جایگاه خودرا در بین دیگر واژگان حقوقی و قضائی پیدا کند. در بخش نهم قانون آئین دادرسی کیفری به دادرسی الکترونیکی اشاره شده است و در این قانون چگونگی برگزاری دادگاه های مجازی مشخص شده است. در مواد ۱۷۵، ۳۵۵ و ۶۵۹ قانون آئین دادرسی کیفری و همین طور ماده ۲۵ بخشنامه استفاده از سامانه های مخابراتی و کامپیوتری ظرفیت دادرسی های الکترونیک گفته شده است. در ماده ۱۷۵ قانون آئین دادرسی کیفری آمده است: استفاده از سامانه های (سیستم ها) کامپیوتر ها و مخابراتی، از قبیل: پیام نگار (ایمیل)، ارتباط تصویری از راه دور، نمابر و تلفن، برای طرح شکایت یا دعوی، ارجاع پرونده، احضار متهم، ابلاغ اوراق قضائی و همین طور نیابت قضائی با رعایت مقررات راجع به دادرسی الکترونیکی بلامانع است. همین طور در ماده ۶۵۹ قانون آئین دادرسی کیفری آمده است: به کارگیری سامانه های ویدئو کنفرانس و سایر سامانه های ارتباطات الکترونیکی بمنظور تحقیق از اصحاب دعوی، گرفتن شهادت از شهود یا نظرات کارشناسی در صورتی مجاز است که احراز هویت، اعتبار اظهارات فرد مورد نظر و ثبت مطمئن سوابق صورت پذیرد. در ماده ۲۵ بخشنامه استفاده از سامانه های مخابراتی و کامپیوتری نیز آمده است که در صورت فراهم بودن امکانات لازم، مقام نیابت دهنده می تواند تمام یا قسمتی از موضوع نیابت را مانند تحقیق از اصحاب دعوا، گرفتن شهادت شهود و نظرات کارشناسی و سایر مواردی که به سبب قانون مجاز است، بوسیله ارتباط تصویری یا صوتی یا الکترونیکی ازراه دور انجام دهد درخواست این ارتباط بوسیله سمپ به واحد قضائی ارسال و انجام آن با نظارت مرجع مجری نیابت صورت می گیرد.
دادگاه آنلاین چیست؟ اما دادگاه الکترونیک یا برخط چیست؟ در تعریف این دادگاه ها که حدودا پدیده ای نوظهور هستند باید گفت در بستر فضای مجازی دو طرف دعوا، وکلایشان و قاضی حضور پیدا می کنند و بدون آنکه نیازی باشد بصورت فیزیکی به مراجع قضائی مراجعه کنند؛ دادگاهشان برگزار و حق دفاع و صحبت نیز برای طرفین ایجاد می شود. برمبنای سیستم طراحی شده، در دادگاه های مجازی قاضی دادگاه، وکیل دادگستری، خواهان و خوانده بصورت همزمان و مجازی حاضر می شوند و در جلسه دادگاه شرکت می کنند.
سال گذشته ۵۱۷ هزار و ۷۷۳ جلسه دادرسی بصورت الکترونیک انجام شد و هم اکنون ۸۰ درصد جلسات رسیدگی زندانیان بصورت الکترونیک صورت می گیرد برگزاری دادگاه های مجازی علاوه بر این که سبب کاهش هزینه ها و اطاله دادرسی می شود شفافیت را نیز بدنبال دارد در بستر دادرسی الکترونیک، پارسال ۵۱۷ هزار و ۷۷۳ جلسه دادرسی بصورت الکترونیک انجام شد و هم اکنون ۸۰ درصد جلسات رسیدگی زندانیان بصورت الکترونیک صورت می گیرد. اما یکی از نکات مهم و قابل توجه این است که دادرسی های آنلاین تنها مختص به ایرانیان داخل کشور نیست بلکه ایرانیان خارج از کشور نیز می توانند در بستر فضای مجازی بدون آنکه وارد کشور شوند در دادگاه ها شرکت نمایند. بگفته محمد کاظمی فرد رییس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه آمار دقیقی از تعداد این جلسات وجود ندارد اما برای مثال جلسه ای در استان مرزی خراسان جنوبی با شخصی در آلمان درحال برگزاری است. کاظمی فرد همین طور اظهار داشت: ایرانیان خارج از کشور اطلاعی از خدمات مجازی ندارند و نمی دانند که می توانند بصورت الکترونیک در جلسات شرکت نمایند، بدنبال این هستیم تا الزاماً جلسات افراد خارج از کشور بصورت الکترونیک برگزار گردد.
توسعه دادگاه های مجازی گامی در امتداد تحقق سند تحول قضائی اما یکی دیگر از جنبه های برگزاری دادگاه مجازی علنی بودن آنست، حجت الاسلام والمسلمین غلامحسین محسنی اژه ای رییس قوه قضائیه در همین رابطه اظهار داشت: قانون اساسی تاکید دارد به غیر از چند مورد استثنا، دادگاه ها و محاکمات، علنی باشد؛ اما در این حوزه قانون دست ما را بسته است. وی افزود: گفته می شود که دادگاه علنی باشد، اما مفاد آن انتشار پیدا نکند؛ من به عنوان قاضی ای که تجربه برگزاری دادگاه های علنی را دارم می توانم بگویم که برگزاری محاکمات علنی و انتشار مفاد آنها به نفع منِ قاضی و دستگاه قضائی بوده است.
به عنوان قاضی ای که تجربه برگزاری دادگاه های علنی را دارم می توانم بگویم که برگزاری محاکمات علنی و انتشار مفاد آنها به نفع منِ قاضی و دستگاه قضائی بوده است وی افزود: وقتی در اثر برگزاری دادگاه های علنی، ضعف ها و استدلالات مشخص شود، می توانیم در امتداد رفع و تقویت آنها گام برداریم؛ از سویی دیگر دادگاه های علنی برای مردم هم از جهت آگاهی بخشی و سایر جهات مؤثر بوده و برای خیلی از افرادِ مورد محاکمه نیز بازدارندگی بیشتری از اعمال مجازات داشته است. توسعه دادگاه های علنی برخط یکی از قدمهای مهم در امتداد اجرائی کردن قانون اساسی و سند تحول قضائی است که بمنظور افزایش آگاهی عمومی و ترویج فرهنگ حقوقی و بهره گیری بیشتر کارشناسان حقوق برگزار می گردد. یکی از نمونه های دادگاه مجازی که در امتداد شفافیت برگزار گردید، دادگاه سپیده قلیان به شکایت آمنه سادات ذبیح پور بود که قرار بود در هفته گذشته برگزار گردد. بعد از آنکه رییس قوه قضائیه بر شفافیت هرچه بیشتر تاکید کرد، مقدمات تشکیل جلسه دادگاه مجازی سپیده قلیان به شکایت آمنه ذبیح پور برای روز چهارشنبه برقرار شد. قرار بر این بود دادگاه قلیان با شکایت آمنه سادات ذبیح پور در شعبه ۱۲۰۷ دادگاه کیفری ۲ مجتمع شهید کچوئی بصورت بر خط و آنلاین اجرا شود که به رغم حضور رییس دادگاه و نماینده دادستان و نماینده شاکی و انتظار کافی و طولانی مدت توسط دادگاه و نظر به این که متهمه سپیده قلیان با توجه به سفارش های فراوان حاضر به رعایت حجاب و شئونات اسلامی نشد دادگاه برگزار نشد.
برگزاری محاکمات قضائی مقابل چشمان مردم علاوه بر دادگاه فوق الذکر دادگاه علنی و برخط دیگری در خراسان جنوبی انجام شد و اسماعیلی معاون انفورماتیک دادگستری استان خراسان جنوبی ضمن اشاره به برگزاری این دادگاه برخط اظهار داشت: شانزدهمین دادگاه علنی برخط در شعبه ۶ دادگاه تجدید نظر استان با موضوع انتقال یک سوم اموال در ارتباط با فرزند خواندگی اجرا شد. وی ادامه داد: دادگاه ها علنی و برخط در فضای اسکای روم درگاه قوه قضائیه قابل پخش است و ۳ هزار اتاق در این درگاه در نظر گرفته شده است، اما به علت استقبال زیاد مردم از دادگاه های برخط، این دادگاه ها بوسیله صفحه دادگستری استان در آپارات نیز قابل تماشا است تا عموم مردم بتوانند از آن استفاده نمایند و هیچ محدودیتی برای ورود افراد وجود ندارد. اما همانطور که گفته شد دادرسی الکترونیک یکی دیگر از اقدامات دستگاه قضائی در امتداد هوشمند سازی فرآیندها و توجه به حقوق شهروندی است. در دادرسی الکترونیک امکان حضور غیر فیزیکی افراد در دادگاه ها با استفاده از فناوری نوین محقق شده است که نتیجه آن کاهش اطاله دادرسی، تسریع در خدمات رسانی قضائی، تسریع در فرایندهای قضائی، صرفه جویی در وقت و هزینه شهروندان، جلوگیری از انحرافات اداری، کاهش جمعیت دادگاه، از بین بردن محدودیت های جغرافیایی و از بین بردن محدودیت های است. همین طور در بستر دادرسی الکترونیک مشکلات ناشی از مسافت های طولانی نیز از بین می رود و این امکان برای افراد فراهم می شود که در هر منطقه، مکان و حتی در هر کشوری در جلسات دادرسی بصورت مجازی و الکترونیک حاضر شوند. علاوه بر موارد گفته شد شفافیت نیز همچون با اهمیت ترین دستاوردهایی است که دادرسی برخط و الکترونیک برای دستگاه قضائی به همراه دارد و برمبنای آن چه که مسئولان قضائی گفته اند تعداد این دادرسی ها علل الخصوص دادرسی های علنی برخط افزایش شایان توجهی خواهد داشت.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد مطلب ثبت آسان